เมื่อวันที่ 1 มี.ค.2565 สถานเอกอัครราชทูตสาธารณรัฐประชาชนจีน ประจำประเทศไทย โพสต์ข่าว แจงจุดยืนของจีนต่อประเด็นขัดแย้งและนำไปสู่การสู้รบในยูเครนอยู่ขณะนี้ โดยอ้างอิงคำแถลงของนายหวัง อี้ มนตรีแห่งรัฐและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศแห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน ที่ได้กล่าวเมื่อวันที่ เมื่อวันที่ 25 ก.พ. 2565
เมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2565 นายหวัง อี้ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศจีนได้สนทนาทางโทรศัพท์กับ นางลิซ ทรัสส์ รัฐมนตรีต่างประเทศอังกฤษ นาย โจเซฟ บอร์รัลล์ ผู้แทนระดับสูงของสหภาพยุโรปด้านการต่างประเทศและนโยบายความมั่นคง และนายเอมานูเอล บอนเน่ ที่ปรึกษาการต่างประเทศของประธานาธิบดีฝรั่งเศส โดยการสนทนามุ่งเน้นการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเชิงลึกเกี่ยวกับสถานการณ์ในยูเครน
นายหวัง อี้อธิบายจุดยืนพื้นฐานของจีนในประเด็นยูเครน ซึ่งสรุปได้ 5 ข้อ ดังต่อไปนี้
ข้อแรก จีนสนับสนุนการเคารพและปกป้องอธิปไตยและบูรณภาพแห่งดินแดนของทุกประเทศ และปฏิบัติตามวัตถุประสงค์และหลักการของกฎบัตรสหประชาชาติอย่างจริงจัง จีนยึดถือจุดยืนนี้อย่างสม่ำเสมอและชัดเจน และยังสามารถใช้ได้กับประเด็นยูเครน
ข้อ 2 จีนสนับสนุนแนวคิดด้านความมั่นคงที่ทุกฝ่ายมีส่วนร่วมกัน ครอบคลุมทุกมิติ ให้ความร่วมมือและยั่งยืน โดยมีความเชื่อว่าความมั่นคงของประเทศใดประเทศหนึ่งไม่สามารถแลกกับการทำลายความมั่นคงของอีกประเทศ และความมั่นคงระดับภูมิภาคไม่สามารถสร้างขึ้นบนหลักประกันที่เน้นการเสริมสร้างกำลังทหารหรือขยายกลุ่มทหาร ควรละทิ้งแนวความคิดของสงครามเย็นโดยสิ้นเชิง ข้อกังวลด้านความปลอดภัยมั่นคงที่ถูกต้องตามกฎหมายของรัฐควรได้รับการเคารพ ภายใต้สถานการณ์ที่ NATO ขยายแนวออกไปทางทิศตะวันออกเป็นเวลาห้ารอบติดต่อกัน ข้อเรียกร้องด้านความมั่นคงที่ถูกต้องตามกฎหมายของรัสเซียควรได้รับการดำเนินการอย่างจริงจังและเหมาะสม
ข้อ 3 จีนให้ความสนใจและติดตามการพัฒนาการของปัญหายูเครน สถานการณ์ปัจจุบันเป็นสิ่งที่เราไม่อยากเห็น สิ่งที่มีความจำเป็นมากที่สุดในขณะนี้คือทุกฝ่ายต้องใช้ความยับยั้งชั่งใจที่จำเป็นเพื่อป้องกันไม่ให้สถานการณ์ในยูเครนเลวร้ายลงหรือจนควบคุมไม่ได้ ความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินของพลเรือนควรได้รับการคุ้มครองอย่างมีประสิทธิผล โดยเฉพาะอย่างยิ่งต้องมีการป้องกันวิกฤตการณ์ด้านมนุษยธรรมในวงกว้าง
จีนสนับสนุนความพยายามทางการทูตทั้งหมดที่เอื้อต่อการยุติวิกฤตในยูเครนอย่างสันติ จีนยินดีที่เห็นรัสเซียและยูเครนพูดคุยและการเจรจาโดยตรงระหว่างกันเร็วที่สุด การพัฒนาการของปัญหายูเครนมีความซับซ้อนทางประวัติศาสตร์ ยูเครนควรเป็นสะพานเชื่อมระหว่างตะวันออกกับตะวันตก ไม่ใช่แนวหน้าของการเผชิญหน้าของมหาอำนาจ จีนสนับสนุนให้สหภาพยุโรปและรัสเซียดำเนินการเจรจาอย่างเท่าเทียมในประเด็นความมั่นคงของยุโรป ยึดมั่นในแนวคิดเรื่องความมั่นคงที่แบ่งแยกเป็นชิ้นส่วนไม่ได้ และท้ายที่สุดก็ควรสร้างกลไกความมั่นคงของยุโรปที่สมดุล มีประสิทธิภาพ และยั่งยืน
ข้อ 5 ฝ่ายจีนเห็นว่าคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติควรมีบทบาทอย่างสร้างสรรค์ในการแก้ไขปัญหายูเครน และควรมุ่งเน้นไปที่สันติภาพและเสถียรภาพในภูมิภาค และความมั่นคงทั่วไปของทุกประเทศ การดำเนินการของคณะมนตรีความมั่นคงควรบรรเทาความตึงเครียดมากกว่าการเติมเชื้อเพลิง และควรอำนวยความสะดวกในการแก้ปัญหาทางการทูตมากกว่าการเพิ่มระดับความตึงเครียดต่อไป ด้วยเหตุนี้ จีนแต่ไหนแต่ไรมาไม่เห็นด้วยกับมติของคณะมนตรีความมั่นคงที่มักใช้บทที่ 7 ซึ่งอนุญาตให้ใช้กำลังและการคว่ำบาตร
นายหวัง อี้กล่าวว่าในฐานะสมาชิกถาวรของคณะมนตรีความมั่นคงและเป็นประเทศใหญ่ที่มีความรับผิดชอบต่อสังคมโลก จีนปฏิบัติตามพันธกรณีระหว่างประเทศของตนอย่างซื่อสัตย์และมีบทบาทอย่างสร้างสรรค์ในการรักษาสันติภาพและเสถียรภาพของโลก
ในประเด็นสันติภาพและความมั่นคง จีนเป็นประเทศใหญ่ที่มีประวัติดีที่สุด เราไม่เคยรุกรานประเทศอื่น ไม่เคยทำ ‘สงครามตัวแทน’ (proxy war) ไม่เคยแสวงหาเขตอิทธิพล และไม่เคยเข้าร่วมในการเผชิญหน้าของกลุ่มทหาร จีนยึดมั่นในแนวทางการพัฒนาอย่างสันติและมุ่งมั่นที่จะสร้างประชาคมที่มีอนาคตร่วมกันสำหรับมวลมนุษยชาติ เราจะยังคงต่อต้านการครองความเป็นเจ้าทุกรูปแบบและปกป้องสิทธิอันชอบธรรมตามกฎหมายและผลประโยชน์ของประเทศกำลังพัฒนาโดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศขนาดเล็กและขนาดกลางอย่างมั่นคง
