ดุเดือดไม่แพ้สงครามสู้รบในแผ่นดินยูเครน ประธานาธิบดีรัสเซียตอบโต้กลับตะวันตกได้อย่างแสบสันต์ ประกาศให้บรรดาชาติศัตรูจ่ายค่าก๊าซธรรมชาติแก่รัสเซียเป็นสกุลเงินรูเบิลเท่านั้น ส่งผลให้สกุลเงินรูเบิลเด้งกลับต่ำกว่า 100 รูเบิลต่อ 1 ดอลลาร์ เท่ากับว่า การคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจของสหรัฐและตะวันตก ไม่สะเทือนรัสเซียอย่างที่คาดหวัง สิ่งนี้ส่งผลเชิงบกต่อมาตรการอื่นๆทางด้านการเงินที่รัสเซียตอบโต้กลับได้ทุกมิติ โดยภาพรวมเท่ากับแผนใหญ่ของสหรัฐล้มเหลวก็ว่าได้
วันที่ 24 มี.ค.2565 สำนักข่าวรัสเซียทูเดย์และอัลจาซีรา รายงานว่า ประธานาธิบดีรัสเซียประกาศให้บรรดาชาติที่คว่ำบาตร ต้องจ่ายค่าก๊าซธรรมชาติแก่รัสเซียเป็นสกุลเงินรูเบิล ส่งผลให้สกุลเงินดังกล่าวแข็งค่าขึ้นทันที
โดยเมื่อ 23 มี.ค.ที่ผ่านมา เงินรูเบิลของรัสเซียแข็งค่าขึ้นถึง 94.9875 รูเบิลต่อ 1 ดอลลาร์สหรัฐ ซึ่งเป็นมูลค่าสูงสุดในรอบ 3 สัปดาห์ ก่อนจะปิดตลาดที่มูลค่า 100.02 รูเบิลต่อดอลลาร์สหรัฐ โดยยังคงมีมูลค่าสูงเมื่อเปรียบเทียบห้วงที่รัสเซียเริ่มปฏิบัติการทางทหารในยูเครน ซึ่งอ่อนค่าลงถึง 120 รูเบิลต่อดอลลาร์สหรัฐอันเป็นผลจากมาตรการคว่ำบาตรรัสเซียของสหรัฐและพันธมิตรตะวันตก
เงินรูเบิลแข็งค่าขึ้นเมื่อเทียบกับดอลลาร์และยูโร ขณะที่ราคาก๊าซธรรมชาติก็ดีดตัวสูงขึ้นเช่นกัน
ปธน.ปูตินกล่าวระหว่างการประชุมคณะรัฐมนตรีที่มีการถ่ายทอดทางโทรทัศน์ว่า “ผมตัดสินใจบังคับใช้มาตรการชุดหนึ่ง ให้บรรดาประเทศไม่เป็นมิตร โอนชำระเงินค่าอุปทานก๊าซธรรมชาติของเราเป็นเงินสกุลรูเบิลรัสเซีย” เขาบอกว่ารัสเซียจะยังคงขายก๊าซธรรมชาติในปริมาณตามสัญญาที่เคยทำไว้ก่อนหน้านี้ โดยจะมีการเปลี่ยนแปลงแค่สกุลเงินที่ใช้ในการชำระเงินเท่านั้น
ปูติน ยังสั่งการให้ธนาคารกลางของรัสเซีย รีบดำเนินการในการเปลี่ยนแปลงการชำระเงินให้เป็นสกุลเงินรูเบิลให้เร็วที่สุด และให้เวลา 1 สัปดาห์ในการดำเนินการนำระบบชำระเงินแบบใหม่มาใช้ โดยเขาบอกว่ามันจะต้อง “โปร่งใส” และจะเกี่ยวข้องกับการซื้อด้วยเงินสกุลรูเบิล ในตลาดภายในของรัสเซีย
นอกจากนี้ยังแย้มด้วยว่าการส่งออกอื่นๆของรัสเซียอาจอยู่ภายใต้มาตรการดังกล่าวเช่นกัน
ต่อมาในวันเดียวกัน รอสคอสมอส หน่วยงานอวกาศของรัสเซีย แถลงว่าจะยืนกรานให้พันธมิตรระหว่างประเทศของพวกเขา ชำระเงินด้วยสกุลเงินรูเบิลด้วยเช่นกัน
ปูตินกล่าวว่า”มันชัดเจนว่าการส่งมอบสินค้าของเราไปยังสหภาพยุโรปและสหรัฐฯ แล้วรับชำระหนี้เป็นดอลลาร์ ยูโร หรือสกุลเงินอื่นๆ ไม่มีความสมเหตุสมผลสำหรับเราอีกต่อไป”
มาดูปฏิกิริยาของฝ่ายตรงข้ามของรัสเซียว่าเป็นอย่างไร แน่นอนย่อมต้องออกอาการ
–ยูเครนประณามความเคลื่อนไหวดังกล่าวของรัสเซียในทันที โดยเรียกมันว่าเป็น “สงครามเศรษฐกิจของรัสเซียกับอียู และความพยายามทำให้รูเบิลแข็งค่าขึ้นของรัสเซีย
อันดรีย์ เยอร์มัค ที่ปรึกษาประธานาธิบดียูเครนกล่าว“ตะวันตกอาจเล่นงานรัสเซียด้วยการแบนนำเข้าน้ำมัน ที่อาจทำให้เศรษฐกิจของรัสเซียจะต้องดำดิ่งอย่างแน่นอน ตอนนี้คือการต่อสู้ทางเศรษฐกิจที่สำคัญ ตะวันตกต้องร่วมมือกันเพื่อเอาชนะรัสเซียให้ได้”
-เยอรมัน อึ้งไปไม่เป็นเลย โรเบิร์ต ฮาเบ็ค รัฐมนตรีเศรษฐกิจของเยอรมนี ซึ่งประเทศของเขานำเข้าก๊าซธรรมชาติจากรัสเซียคิดเป็นสัดส่วนมากถึง 55% ก่อนเกิดความขัดแย้ง ระบุว่าความประสงค์ของปูติน ถือว่าละเมิดสัญญาและเบอร์ลินจะปรึกษาหารือกับพันธมิตรยุโรป ว่าจะมีปฏิกิริยาตอบนองต่อเรื่องดังกล่าวอย่างไร
บรรดาประเทศตะวันตกพยายามถาโถมแรงกดดัน กำหนดมาตรการคว่ำบาตรฉีกเศรษฐกิจของรัสเซีย นับตั้งแต่มอสโกเคลื่อนทหารรุกรานยูเครน สหรัฐและพันธมิตรอายัดเงินสำรองระหว่างประเทศของรัสเซียในต่างแดน ราว 300,000 ดอลลาร์ ความเคลื่อนไหวที่ เซอร์เก ลาฟรอฟ รัฐมนตรีต่างประเทศรัสเซีย ให้คำจำกัดความในวันพุธที่ 23มี.ค.ที่ผ่านมาว่าเป็นการขโมยซึ่งหน้า
อย่างไรก็ตามในขณะที่ สหรัฐฯแบนนำเข้าน้ำมันและก๊าซธรรมชาติของรัสเซีย แต่อียู ซึ่งต้องพึ่งพิงอุปทานก๊าซจากรัสเซียราวๆ 40% ในปี 2021 ยังคงรับมอบน้ำมันและก๊าซธรรมชาติจากมอสโกเป็นปกติแต่อียูกำหนดเป้าหมายไว้ว่าจะลดนำเข้าก๊าซธรรมชาติจากรัสเซียราว 2 ใน 3 ในช่วงสิ้นปี สหรัฐและยุโรปพากันกลับไปง้อแหล่งน้ำมันในลาตินอเมริกาและตะวันออกกลางหลังจากที่คว่ำบาตรพวกเขามาหลายปี ก็ไม่แน่ว่าจะได้รับการตอบสนอง
รัสเซียเคลื่อนไหวลดพึ่งพาเงินดอลลาร์ในเศรษฐกิจของพวกเขามานานหลายปีแล้ว นับตั้งแต่ถูกตะวันตกกำหนดมาตรการคว่ำบาตรต่อกรณีผนวกไครเมียของยูเครนเข้าเป็นส่วนหนึ่งของดินแดนในปี 2014
ในเดือนมีนาคม 2019 ก๊าซพรอม รัฐวิสาหกิจพลังงานรายใหญ่ของรัสเซีย แถลงว่าพวกเขาทำการขายก๊าซในรูปแบบของสกุลเงินรูเบิลเป็นครั้งแรกให้แก่บริษัทยุโรปตะวันตกแห่งหนึ่ง ซึ่งไม่เปิดเผยชื่อ และทุกวันนี้ยังคงส่งมอบตามปกติ
อเล็กซานเดอร์ โนวัค รองนายกรัฐมนตรีรัสเซียระบุว่า การเปลี่ยนมาค้าขายด้วยสกุลเงินประจำชาติ จะช่วยเพิ่มความน่าเชื่อถือยิ่งขึ้น พร้อมเตือนว่าการแบนน้ำมันและก๊าซธรรมชาติของรัสเซียอย่างเต็มรูปแบบใดๆ จะนำมาซึ่งการล่มสลายของตลาดพลังงานโลกและราคาน้ำมันพุ่งสูงอย่างที่ไม่อาจคาดเดาได้
อย่างไรก็ตามฝั่งตะวันตกยังคงปลอบใจพวกเดียวกันว่า มาตรการแบบนี้ไม่ช่วยอะไรกับรัสเซียมากนัก ทิโมที แอช จากสถาบันบลูเบย์ แอสเซท แมนเนจเมนต์ ระบุว่าเป็นเรื่องที่ยากที่มองความเคลื่อนไหวของปูติน ในฐานะปัจจัยบวกต่อรูเบิล โดยเขาเชื่อว่า ปูติน พยายามบีบให้เหล่าประเทศตะวันตกทำธุรกรรมกับธนาคารกลางรัสเซีย ซึ่งพวกเขาคว่ำบาตร แต่ขณะเดียวกัน “มันจะยิ่งเร่งประเทศตะวันตกหาทางกระจายความเสี่ยงบ่ายหนีจากพลังงานรัสเซีย”
ทั้งที่ในความเป็นจริงทั่วโลกกำลังหนีจากการครอบงำของเปโตรดอลลาร์กลับไปสู่การสนับสนุนเงินท้องถิ่นของตนเอง และส่งเงินหยวนจีนขึ้นผงาดในเศรษฐกิจโลกเร็วกว่าที่ตะวันตกจะคาดถึง ขณะที่รัสเซียก็ได้ลูกค้าพลังงานและเกษตรอย่างจีน -อินเดีย-กลุ่มประเทศละตินเข้ามาทดแทนรายได้ที่เสียไปจากยุโรป
