แจ๊ค หม่าเผยโฉมครั้งแรก หลังหายหน้าไปกว่า 3 เดือน ปรากฏตัวครั้งแรกผ่านวิดิโอคอนเฟอเรนซ์และไม่พูดถึงการสืบสวนอาลีบาบาและแอนท์กรุ๊ป ของรัฐบาลจีน ท่ามกลางกระแสข่าว รัฐบาลจีนบีบให้แตกบริษัทย่อยและคนจีนไม่ปลื้มแจ็คหม่าเหมือนตะวันตก
วันที่ 20 มกราคม 2564 สื่อที่เปิดเผยเรื่องนี้แหงแรกคือ เทียนมูนิวส์ (Tianmu News) ซึ่งเป็นพอร์ทัลข่าวภายใต้ เซเจียงออนไลน์ (Zhejiang Online) ซึ่งเป็นเว็บไซต์ข่าวที่ได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาล และสือต่างประเทศรายงานว่า
แจ๊ค หม่าปรากฎตัวผ่านวิดิโอคอนเฟอเรนซ์ กล่าวแสดงความยินดีต่อความสำเร็จของครูตามพื้นที่ทุรกันดารของจีน ซึ่งเป็นงานที่หม่าจัดขึ้นประจำทุกปี แต่ไม่มีการกล่าวถึงรายละเอียดการหายตัวไป หรือสถานการณ์การสืบสวนที่เกิดขึ้นกับธุรกิจของเขา
เมื่อเดือนต.ค. ที่ผ่านมา “แอนต์ กรุ๊ป” บริษัทฟินเทคในเครืออาลีบาบา ถูก “สี จิ้นผิง” ประธานาธิบดีจีนสั่งระงับการขายหุ้นไอพีโอกระทันหัน ขณะที่รัฐบาลได้ยกร่างกฎหมายควบคุมการดำเนินธุรกิจของฟินเทค โดยกำหนดว่า การปล่อยสินเชื่อของฟินเทคต้องมีเงินทุนสำรองอย่างน้อย 30% ของวงเงินปล่อยกู้ ขณะที่แอนต์ กรุ๊ปมีทุนสำรองเพียง 2% แต่ปล่อยกู้โดยไม่มีหลักประกันอย่างกว้างขวาง ทำให้สุ่มเสี่ยงที่จะเกิดผลกระทบกับระบบเศรษฐกิจในวงกว้างได้อย่างมหาศาล
หลังจากนั้น “อาลีบาบา” และ “แอนท์กรุ๊ป” โดนรัฐบาลจีนสืบสวนข้อหาแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซรายนี้ดำเนินธุรกิจ “ผูกขาด” บีบบังคับคู่ค้ารายย่อยต้องขายสินค้าบนแพลตฟอร์มของอาลีบาบาเท่านั้น ซึ่งบริษัทรายใหญ่อื่นๆ ทั้งไบแดนซ์ เจ้าของTikTok เทนเซนต์ เจ้าของWeChat และอีกหลายรายโดยตรวจสอบในช่วงเวลาไล่เลี่ยกัน
นักวิเคราะห์มองว่า รัฐบาลจีนอาจจ่อเล่นงานอาณาจักรของแจ็คหม่า เนื่องจากแนวความคิดที่ขัดแย้งกันของหม่ากับทางการจีน เรื่องระบบสถาบันการเงินและการพัฒนานวตกรรมทางการเงินผ่านออนไลน์ของประเทศ และนำมาสู่การสอบสวนในที่สุด
ฟากนักลงทุนตะว้นตก ต่างจับตามองความเคลื่อนไหวของแจ็คหม่าและรัฐบาลจีนอย่างเอาใจใส่ เพราะมูลค่าการลงทุนในบริษัทฟินเทคทั้งอาณาจักรของแจ็ค หม่า และอื่นๆของจีนยังคงมีความน่าสนใจ แม้จะถูกบีบคั้นจากทางสหรัฐมากขึ้นก็ตาม ต่างยังเฝ้ารอ การเข้ามากำกับดูแลตลาดหุ้นและการลงทุน ของประธานาธิบดีคนใหม่ โจ ไบเดนว่าจะดำเนินการอย่างไรด้านนโยบายต่างประเทศ การค้า การลงทุน และต่อบริษัทของจีน
ขณะที่ชาวตะวันตกล้วนชื่นชมยกย่องแจ็ค หม่า ชาวจีนไม่น้อยได้หันมาต่อต้านเขามองเป็นนายทุนโลภมาก สนับสนุนให้พนักงานต้องทำงานหนัก
เว็บไซต์ What’s on Weibo ของจีนเผยว่าขณะนี้แจ็ค หม่า กำลังถูกพูดถึงอย่างหนักบนโซเชียลมีเดียของชาวจีนหลังจากที่เขาหายเงียบไปนานขณะที่อาลีบาบา (Alibaba) กำลังเผชิญกับการสอบสวนเกี่ยวกับการผูกขาดตลาดหม่ามีผู้ติดตามกว่า 26.4 ล้านคนในเวยปั๋ว ผู้คนอีกฝั่งที่โกรธแค้นแจ็ค หม่า รวมถึงต่อว่าที่บริษัทของเขาในกรณีใช้งานพนักงานแบบ “996” คือการทำงานตั้งแต่ 9.00 น. ถึง 21.00 น. เป็นเวลา 6 วันต่อสัปดาห์
เกิดกระแสวิพากษ์วิจารณ์ว่า การสนับสนุนการทำงานล่วงเวลาของหม่านั้นไม่เป็นธรรมและเป็นการใช้ประโยชน์จากพนักงานมากเกินไป ด้านผู้ที่ต่อต้านการค้าแบบผูกขาดยังเรียกหม่าว่า “นายทุนโลภมาก” หรือ “นักดูดเลือด” อีกด้วย จากไอดอลชื่อดังและเป็นแรงบันดาลใจให้กับใครหลายคน แต่ตอนนี้ดูเหมือนว่าคนเหล่านั้นจะหันมาต่อต้านหม่าเสียแล้ว
