ท่ามกลางข่าวดีเรื่องการส่งออกสินค้าไทยในรอบหลายปีที่ผ่านมา การส่งออกข้าวไทยยังไม่ฟื้นคืนความเป็นแชมป์เหมือนในอดีต ด้วยคู่แข่งเพื่อนบ้านและประเทศมหาอำนาจต่างพัฒนาปลูกข้าวแข่งกันอย่างคึกคัก แต่วันนี้สถานการณ์พลิกผันเรียกความเชื่อมั่นข้าวไทยอีกครั้วเมื่ออิรัก หันกลัยมายอมรับซื้อข้าวจากไทย หลังจากที่แบนมา 7 ปีเต็มเพราะพ่อค้าบางรายทำเสียหายทั้งประเทศ บริษัทค้าข้าวรายใหญ่ของไทยเตรียมส่ง 4.4 หมื่นตัน ผ่านโบรกเกอร์สหรัฐเมริกา และจะส่งมอบข้าว ในเร็วๆ นี้ นับเป็นข่าวสำคัญสำหรับวงการค้าข้าวทีเดียว
วันที่ 1 ส.ค.2564 นายอนุชา บูรพชัยศรี โฆษกประจำสำนักนายกรัฐมนตรี เปิดเผยว่าพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีได้รับรายงานการเตรียมส่งออกข้าวไทยจำนวน 44,000 ตันไปยังอิรักเป็นครั้งแรกในรอบ 7 ปี เรียกคืนความเชื่อมั่นข้าวไทยในตลาดอิรัก โดยรัฐบาลพร้อมผลักดันภาคเอกชนและผู้ส่งออกไทย เปิดตลาดข้าวไทยในประเทศใหม่ๆ เพิ่มเติมจาก 3 ตลาดหลัก ได้แก่ ตลาดพรีเมียม ตลาดทั่วไป และตลาดเฉพาะ ซึ่งการส่งออกข้าวไปอิรักในครั้งนี้ ยังจะส่งผลดีแก่เกษตรกรผู้ปลูกข้าวอีกด้วย
โฆษกรัฐบาลยังเปิดเผยว่า ข้าวขาว 100% ของไทยจำนวน 44,000 ตัน ซึ่งจะส่งออกไปในช่วงกลางเดือนสิงหาคมนี้ ถือเป็นข้าวไทยล็อตแรกที่ถูกส่งออกไปยังตลาดอิรักในรอบ 7 ปี หลังจากที่อิรักได้ระงับการนำเข้าข้าวจากไทย ซึ่งคาดว่าหลังจากนี้ ผู้ส่งออกไทยจะสามารถส่งออกข้าวไทยไปยังอิรักได้ต่อเนื่อง รวมทั้งรัฐบาลพร้อมสนับสนุนให้ผู้ส่งออกไทยทำการตลาดสินค้าเกษตรไทยในประเทศเอเชีย ตะวันออกกลาง และภูมิภาคอื่นๆอย่างต่อเนื่อง นายกรัฐมนตรียังได้กำชับให้กระทรวงพาณิชย์เร่งประชาสัมพันธ์ข้าว และสินค้าเกษตรไทยเพื่อเพิ่มส่วนแบ่งในตลาดโลก ทดแทนความต้องการบริโภคภายในประเทศที่ชะลอตัวจากภาวะเศรษฐกิจและวิกฤตโควิด-19
เป็นการพลิกแฟ้มการส่งออกข้าวไปประเทศอิรักอีกครั้ง เมื่อสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย รายงานว่า ในปี 2553 ปริมาณส่งออกข้าว จำนวน 5.02 แสนตัน ปี 2554 ปริมาณ 6.27 แสนตัน ปี 2555 ปริมาณ 8.4 แสนตัน ปี 2556 ปริมาณ 6.3 แสนตัน และม.ค. ปี 2557 ปริมาณ 1.1 แสนตัน ซึ่งล็อตสุดท้ายที่ไทยส่งไปอิรัก
โดยก่อนหน้านี้มีบริษัทเอกชนของไทยรายหนึ่งได้ส่งมอบข้าวคุณภาพต่ำไปให้รัฐบาลอิรัก รวมถึงยังมีปัญหาปริมาณขาดจำนวนมากกว่า10% ทำให้รัฐบาลอิรักปฏิเสธ (บอยคอต) การซื้อข้าวจากไทยนับแต่นั้นมา
ล่าสุดแหล่งข่าวจากวงการค้าข้าวเปิดเผยว่า เป็นข่าวดีในวงการค้าข้าว บริษัท ธนสรร ไรซ์ จำกัด ผู้ส่งออกข้าวรายใหญ่ของไทย จะส่งมอบข้าวให้กับประเทศอิรัก จำนวน 4.4 หมื่นตัน ขายผ่านโบรกเกอร์รายใหญ่ประเทศสหรัฐอเมริกา โดยโบรกเกอร์รายนี้ประมูลได้ก็มาซื้อข้าวจากบริษัท ซึ่งที่ผ่านมาไม่เคยขายข้าวให้กับประเทศนี้มาในรอบหลายปี ที่ผ่านมาพยายามจะเข้าไปเจรจา แต่ก็ไม่สำเร็จ เรื่องนี้เป็นนิมิตหมายที่ดี เป็นเรื่องใหญ่สุดในวงการค้าข้าวก็ว่าได้ ในรอบ 7 ปี
สำหรับแนวโน้มการส่งออกข้าวครึ่งหลังปี 2564 ยังต้องลุ้นกันเต็มเหยียดทุกหน่วยงาน ภายใต้นโยบายตลาดนำการผลิตของกระทรวงพาณิชย์
นายกีรติ รัชโน อธิบดีกรมการค้าต่างประเทศ กล่าวว่า ในช่วง 5 เดือนที่ผ่านมาไทยส่งออกข้าวได้ 1.78 ล้านตัน หรือเดือนละประมาณ 3.56 แสนตัน โดยคาดว่าการส่งออกข้าวไทยในช่วงครึ่งปีหลังมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น คาดว่าไทยอาจส่งออกข้าวได้เดือนละประมาณ 4-5 แสนตัน และปริมาณการส่งออกรวมทั้งปีจะอยู่ที่ปริมาณ 4-4.5 ล้านตัน โดยมีปัจจัยสนับสนุนจากการที่เงินบาทอ่อนค่า โดยอยู่ในกรอบ 31.10-31.25 บาทต่อเหรียญสหรัฐ จาก 29.85-30.00 บาทต่อเหรียญสหรัฐในช่วงต้นปี หากอ่อนค่าต่อเนื่องก็จะทำให้ข้าวไทยแข่งขันได้ดีขึ้น
ทั้งนี้ ปริมาณผลผลิตข้าวปี 2563/64 กระทรวงเกษตรและสหกรณ์คาดว่าจะมีปริมาณ 29.55 ล้านตัน เพิ่มขึ้น 4.49% เมื่อเทียบกับปีก่อนที่มีปริมาณ 28.28 ล้านตัน และราคาปรับลดลงในระดับที่แข่งขันได้ ทำให้ได้รับความสนใจจากผู้นำเข้าในอาเซียน เช่น มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ และสิงคโปร์ รวมถึงตลาดในภูมิภาคแอฟริกา ส่วนผู้นำเข้าหลักอย่างสหรัฐฯ แอฟริกาใต้ จีน ญี่ปุ่น แคเมอรูน และเบนิน ยังคงเชื่อมั่นในคุณภาพข้าวไทยและนำเข้าข้าวไทยอย่างต่อเนื่อง
